Impressie van het 65–jarig jubileum De Steltkluut
Een feestelijke dag in beeld
Meer foto’s zien van het jubileumfestival of onze andere activiteiten? Volg ons via Socie De Steltkluut* of Facebook. Zo blijf je altijd op de hoogte.
*Alleen voor leden.
Natuurfestival bij 65–jarig jubileum De Steltkluut een inspirerende ontmoetingsdag
De meeste kreken in Oost–Zeeuws–Vlaanderen zijn ontstaan dankzij de Tachtigjarige Oorlog (1568 – 1648) en niet door dijkdoorbraken. Door de strekdammen in de Westerschelde lijken de soorten die bodemdiertjes eten zoals bergeend en scholekster, toe te nemen. En vossen en eksters in toom houden door afschot? Vergeet het maar: het aantal prooidieren bepaalt het aantal rovers en niets anders. Zomaar wat interessante feiten die je kon horen op het natuurfestival dat De Steltkluut op 17 september 2022 organiseerde ter gelegenheid van het 65–jarig bestaan van de natuurbeschermingsorganisatie in Oost–Zeeuws–Vlaanderen. Het festival mocht dan ruim een jaar na de jubilieumdatum plaatsvinden – met dank aan covid – de animo om het te vieren was er niet minder om.
Op boerderij Ondersteboven in Ossenisse was er een natuurmarkt waar de verschillende Steltkluut–werkgroepen en andere natuurgroepen zich presenteerden aan de 150–200 bezoekers. Het was de vertrekplaats voor de zonnetrein naar het schor en ’s ochtends om zeven uur was er al een groepje bij het Gemaal van Campen trekvogels gaan spotten. Los van alle inhoudelijke activiteiten werd er onder het genot van koffie en taart vooral veel, heel veel bijgepraat, kennisgemaakt en kennis opgedaan.
Iedere tijd kent zijn eigen landschap
Marc Buise verzorgde de aftrap met een interessant verhaal over de ontwikkelingen in kreken tussen 1975 en 2022. Het grote aantal kreken is karakteristiek voor Zeeuws–Vlaanderen en Vlaanderen. ‘Iedere tijd kent zijn eigen landschap,’ aldus deze voormalig kapitein bij de koopvaardij die nu onderzoek doet naar de militaire inundatielinies in Noord–Vlaanderen. Het was dan ook niet verwonderlijk dat hij in zijn verhaal uitstapjes maakte naar de geschiedenis. Al met al blijkt tachtig (!!) procent van de kreken in Zeeuws-Vlaanderen op een of andere manier ontstaan te zijn door militair ingrijpen van de mens op de natuur.
Wat voor effect heeft zandsuppletie op de vogelstand?
Susanne van Donk, onderzoeker aan de Wageningen Universiteit, verzorgde een lezing over de invloed van de strekdammen op de lokale natuur. Het gaat zowel om onderzoek in de Westerschelde als in de Oosterschelde. Een van de onderzoeksvragen hierbij is wat de invloed van de zandsuppletie in beide zeearmen is op het vóórkomen van bodemdiertjes. Bij Perkpolder lijkt het aanleggen van een strekdam gunstige effecten te hebben op de vogelstand. Doordat het aantal bodemdiertjes toeneemt, nemen ook de soorten toe die hiervan afhankelijk zijn. Dit zijn o.a. bergeend, scholekster en kokmeeuw. De vrijwilligers van onze onvolprezen Vogelwerkgroep ontvingen een lekker cadeau voor het al jarenlang aanleveren van de voor dit onderzoek benodigde data.
Shifting baseline
De prikkelende afsluiting van de dag was voor de bioloog en schrijver Dirk Draulans. ‘Grootschalige landbouw heeft ons veel comfort en vrijheid verschaft,’ aldus Draulans, ‘maar is totaal doorgeslagen.’ Hij schetste een beeld van hoe natuur en landschap na de Tweede Wereldoorlog drastisch zijn veranderd. Vooral het uitbundige gebruik van pesticiden en kunstmest, twee wondermiddelen die een goedkope en massale voedselproductie mogelijk maakten, zijn debet aan de enorme teruggang van de biodiversiteit. Iets wat niet makkelijk zal veranderen, al was het maar door de enorme financiële belangen die de agro-industrie in ons land en in België heeft. Veel mensen denken dat het alweer een stuk beter gaat met de natuur, maar dat heeft te maken met de ‘shifting base line’: wie de rijke biodiversiteit uit het midden van de vorige eeuw niet heeft meegemaakt, denkt algauw bij het zien van wat vlinders en bloemen dat de natuur zich aan het herstellen is.
Draulans schopte en passant nog een paar heilige huisjes van veel natuurliefhebbers omver: die vervelende eksters die kleine vogeltjes opeten en die rotvossen die alle bodembroeders verslinden. Valt reuze mee vond Draulans: ‘Die ekster zorgt ervoor dat de zangvogels op hun hoede zijn en ze verbergen zich meer. Eksters zijn reuze slimme vogels die met 20 gram hersenen net zo intelligent zijn als chimpansees met 400 gram hersenen. Misschien hebben wij mensen daar wel moeite mee…’ Ook de vos kan bij hem geen kwaad doen: bodembroeders zijn te beschermen met een vossenwerend raster om hun broedgebied. Voor de rest is de vos een cultuurvolger die steeds meer jongen krijgt naarmate hij sterker bejaagd wordt.
De Belgische natuuractivist had alvast wel één grote opsteker voor onze jarige vereniging: ‘Natuurgebieden overleven alleen bij gratie van stug volhouden van een groepje betrokken liefhebbers – en dat gaat ver, zelfs inclusief juridische gevechten als het moet – maar het hééft resultaat!‘
Auteur: Marleen Peeters